Hoe we de dood kunnen aanvaarden, en hoe we
stervenden en doden kunnen helpen.
Hoewel het in het algemeen van karmische
krachten afhangt hoe of waar we herboren zullen worden, kan onze
geestesgesteldheid op het moment van de dood de kwaliteit van onze
volgende geboorte beïnvloeden.
Het feitelijke moment van de dood is ook het
moment waarop we de meest diepzinnige en heilzame innerlijke ervaringen
kunnen hebben. Door herhaaldelijk in meditatie kennis te maken met het
stervensproces, kan een ervaren beoefenaar zijn of haar feitelijke dood
gebruiken om grote spirituele realisatie te bereiken.
Net zo belangrijk als de voorbereiding op
onze eigen dood is het anderen te helpen goed te sterven
Sogyal
Jamyang
Khyentse
-
Alle grote spirituele tradities van de wereld
proberen ons duidelijk te maken dat de dood niet het definitieve einde
is.
-
als een nieuw Tibetaans Dodenboek en
Tibetaans Levensboek. Het is bedoeld als handboek, als gids, als
referentie en bron van inspiratie
Het bardo-onderricht laat ons percies zien
wat er gebeurt als we ons op de dood voorbereiden, en wat er gebeurt als
we dat niet doen.
-
14
Voor iemand die voorbereid is en geoefend heeft, komt de dood niet als nederlaag maar als triomf, een glorieuze bekroning van het leven.
TWEE
-
Vergankelijkheid
-
-
Hoe langer wij de dood negeren, des te groter
worden de angst en onzekerheid die ons achtervolgen
Het is absoluut zeker dat we zullen sterven,
en het is onzker wanneer of hoe we zullen sterven.
-
16
We Leven met een aangenomen identitiet.
Maar onze geest is al net zo obetrouwbaar als
ons lichaam. Kijk maar een paar minuten naar je geest. Je zult zien dat
gedachten opkomen zonder enige reden, zonder einige samenhang.
-
-
De Grote Misleiding
-
17
De geboorte van een mens is de geboorte van zijn lijden. Hoe langer hij leeft, hoe dommer hij wordt, want zijn krampachtig pogen om de onvermijdelijke dood te ontlopen wordt steeds heviger. Hoe bitter! Hij leeft voor dat wat altijd buiten zijn bereik ligt! Zijn hang naar overleven in de toekomst maakt hem ongeschikt te leven in het heden.
-
18
Het tempo van ons leven is zo gejaagd dat
denken aan de dood het laatste is waarvoor we tijd hebben.
En
zo kabbelt ons leven voort, tenzij een ernstige ziekte of ramp ons uit
onze lethargie wakker schudt.
Waarom proberen we niet op zijn minst de
mogelijkheid van een leven na de dood te onderzoeken?
Waarom beginnen we ons dan niet ernstig af te
vragen waar onze echte toekomst ligt?
-
-
Active Luiheid
-
19
Westerse
luiheid is anders. Zij bestaat uit het volproppen van onze levens met
dwangmatige bezigheden, zodat er helemaal geen tijd overblijft voor
werkelijk belangrijke zaken.
-
20
die
Mipham heette
In het Tibetaans is het woord voor lichaam
lü, dat letterlij betekent ‘iets wat je achterlaat’, zoiets als bagage
Constant
als bezetenen trachten onze situatie te verbeteren, kan een doel op zich
worden, een zinloze afleiding.
-
-
De dood onder ogen zien
-
22
Milarepa zong:Wanneer je sterk en gezond
bent, Denk je nooit aan ziekte, Maar zij treft je met plotselinge kracht
Als een bliksemschicht. Wanneer je je bezig houdt met werledse zaken,
Denk je nooit an het naderen van de dood, Snel als de donder komt hij
Ratelend rond je hoofd
Tibetaans gezegde luidt: ‘Morgen of ther
volgende leven – wat eerst komt, weten we niet’
-
-
Het Leven serieus nemen
-
23
Maar
we hoeven niet verstrikt te raken in een bestaan van-negen-tot-vijf
zonder enig zocht op de diepere betekenis van het leven. Onze opgave is
een enewicht te vinden, een middenweg te zoeken, onszelf niet te
overbelasten met zorgen en irrelevante bezigheden, maar ons leven steeds
meet te vereencoudigen. De sleutel tot het vinden van een gelukkig
evenwicht in het moderne leven is eenvoud.
Ons
leven vereenvoudigen
-
24
panoramische terugblik op het leven
Ik besefte datieder mens naar de aarde wordt
gestuurd om bepaalde dingen te leren en te verwezenlijken. Bijvoorbeeld
om meer liefde te geven, om liefdevoller met elkaar om te gaan. Om te
ontdekken dat relaties tussen mensen en liefde het belangrijkste zijn en
niet materialistische zaken. En te beseffen dat alles wat je in je leven
doet, vastgelegd wordt en later altijd weer terugkomt, ook al ga je er
op het moment zelf aan voorbij.
ontmoeting met het wezen onthult leren
anderen lief te hebben en kennise verwerven het einige werkelijk
serieuze levensdoel is.
-
-
Herfstwolken
-
25
Natuurlijk
beeft zelfs de aarde wel eens, gewoon om ons eraan te herinneren dat we
niets als vanzelfsprekend kunnen aannemen.
-
27
Besef
ik elk moment van de dag dat ik, net als iedereenen alles, zal sterven,
en treed ik daarom alle wezens te allen tijde tegemoet met mededogen? En
is mijn besef van dood en vergankelijkheid zo scherp en intens geworden
dat ik elke seconde wijd aan het sterven naar verlichting? Als je op
beide vragen “ja” kunt zeggen, dan besef je werkelijk wat
vergankelijkheid is.
DRIE
-
Beschouwing en verandering
-
29
er is maar één wet in het universum die nooit
verandert – dat alles verandert, dat alles vergankelijk is. De dood van
je kind heeft je laten zien dat de wereld waarin wij ons bevinden –
samsara – een oceaan van ondraaglijk lijden is.
samsara’s onophoudelijke kringloop van
geboorte en dood, en dat is het pad naar bevrijding.
-
30
Ze
was heel erg ziek
-
31
Tenslotte gaf hij haar een meditatie, gericht
op genezing, die ze enthousiast is gaan beoefenen
waarbij
mensen aan wie gezegd was dat ze nog maar een paar maanden te leven
hadden, genazen nadat zij zich in eenzaamheid teruggetrokken hadden om
zich aan spituele beoefening te wijden en werkelijkzichzelf en de dood
onder ogen te zien
Tibetaanse
boeddhisten geloven dat ziektes als kanker een waarschuwing kunnen zijn,
om ons eraan te herinneren dat we diepe aspecten van ons wezen hebben
veronachtzaamd. Als wij deze waarschuwing serieus nemen en de richting
van onsleven fundamenteel veranderen, is er werkelijk hoop op genezing.
-
-
Een verandering in het diepst van ons hart.
-
-
De hartslag van de dood
-
34
Op zichzelf hoeft ons grijpen niet slecht
bedoeld te zijn, er is niets verkeerds aan het verlangen naar geluk,
maar datgene waarnaar wij grijpen is in wezen ongrijpbaar. Tibetanen
zeggen: Je kunt dezelfde vuile hand niet twee keer in dezelfdestroom
wassen, en Het doet er niet toe hoe hard je een handvol zand uitperst,
olie komt er toch nooit uit. Vergankelijkheid ter harte nemen is langzam
aan vrij worden aan het idee van grijpen, van ons ongefundeerd en
destructief geloof in duurzaamheid, van ons bedrieglijk verlangen naar
veiligheid waarop wij alles bouwen. Langzaam begint het ons te dagen dat
al het hartzeer waar wij doorhen gegaan door te grijpen naar het
ongrijpbare, in de diepste zin van het woord onnodig was. In het begin
is dit misschien moeilijk te aanvaarden,omdat het zo ongwoon lijkt. Maar
naarmate we dit meer tot ons laten doordringen, vindt er een
verschuiving plaats in de manier waarop wij naar alles kijken.
-
-
De moed van de krijger
-
35
Ons zelfvertrouwen groeit, en wordt
uiteindelijk zo groot dat we vanzelf goedheid en mededogen gaan
uitstralen en anderen vreuge brengen. Dit is wat de dood overleeft, een
fundamentale goedheid die in ieder van ons aanwezig is. Ons hele leven
is bedoeld om deze enorme goedheid te ontdekken.
-
36
is
leren je thuis te voelen in verandering en vergankelijkheid tot vriend
te maken.
-
-
De boodschap van gergankelijkheid: De hoop die er is in de dood
-
38
Wanneer
we door contemplatie werkelijk de leegte en onderlinge afhankelijkheid
van alle dingen en onszelf beseffen, zien we de wereld in een
stralender, frisser en sprankelender licht, zoals het
oneindigweerspeigelend net van edelstenen waar de Boeddha over sprak
-
40
Oepanisjaden
oneindige
natuur
VIER
-
De natuur van de geest
-
-
Introduceerde in de wezenlijke,
oorspronkelijke en diepste natuur van mijn geest.
-
42
Plotseling omhelse hij mij en ilde mij van de
grond. Toen gaf hij mij een dikke zoen op mijn wang. Gedurende een lang
momentviel mijn geest volkomen weg en werd ik omhuld door een ernorme
genegenheid, warmte, vertrouwen en kracht.
Ik ga nu introduceren in de wezenlijke
‘natuur van de geest”. Hij pakte zijn bel en kleinehandtrommel en
reciteerde de aanroep van alle meesters van de lijn van overdracht van
de Oorspronkelijke Boeddha tot aanzijn eigen meester
Opeens overviel hij mij met de vraag: Wat is
geest? En keek mij diep in de ogen. Ik was volkomen overdonderd. Mijn
geest viel uiteen.Geen woord, geen naam, geen gedachte bleef – totaal
geengeest, in feite
Later
besefte ik dat dit de methode van introductie in onze traditie is. Omdat
ik dat toen niet wist, was dat er gebeurde volledig onverwacht, en
daardoor des te verbazingwekkender en krachtiger. In onze traditie
zeggen we dat er aan drie voowaarden voldaan moet worden – de drie
authentieken – om de natuur van de geest de kunnen introduceren: de
zegen van een authentieke meester, de devotie van een authentieke
leerling, en de authenticiteit van de methode van introductie.
-
-
De geest en de natuur van de geest
-
45
leven en dood zich in de geest bevinden en
nergens anders.
De geest heeft vele facetten, maar twee ervan
springen in het oog. Het eerste is de gewonen geest, door de tibetanen
sem genoemd. Een meester defineert sem als dat wat onderscheidend
bewustzijn heeft, dat wat een gevoel
-
-
Naar binnen kijken
-
51
En zo blijven ze in de zes lotusbestemmingen
in de drie werelden ronddwalen en vervaren lijden. Het niet begrijpen
van je eigen geest is dus een zeer ernstige tekortkoming.
Het is intressenat dat het woord voor
boeddhist in het Tibetaans nangpa is.
Nang betekent
‘binnen’en ‘pa’ ‘iemand’
in de natuur van de geest kijken
Naar binnen kijken vereist grote
fijngevoeligheid en moed niets minder dan een volledigevernadering in
onze houding ten opzichte van het leven en de geest
-
52
Kennis
houdt verantwoordelijkheid in.
-
-
De belofte van verlichting
-
53
Verlichting is, zoals ik gezegd heb, reëel,
en ieder van onskan, in de juiste omstandigheden en met de juiste
training,de natuur van de geest realiseren en op die manier datgene in
ons leren kennen wat onsterfelijk en eeuwig zuiver is.
Het is eigenlijk niets anders dan diepzinnig
gezond verstand
-
54
Als je slim bent, kun je er totaal naast
zitten. Patrul Ronpoche zei: De logische geest lijkt intressant, maar
hij is de kiem van verwarring
Theorieën zijn als lapjes op een jas, op een
dag zijnze versleten
VIJF
-
De geest thuisbrengen
-
-
Meditatie is de weg naar verlichting
-
56
Meditatie is de manier om ons terug te
brengen naar onszelf, waar we, vrij van alle gewoonten en partronen, ons
gehele wezen werkelijk kunnen proeven en ervaren.
-
57
Als
we de geest oefenen, is alles mogelijk
-
-
Het hart van meditatie
-
58
Meditatie is de geest thuisbrengen
goed in het begin, Goed in het midden en Goed
aan het eind
-
59
Het zijn deze drie edele principes – de
juiste motivatie, de houding van niet-grijpen die de beoefening
waarborgt, en de toewijding die haar bezegelt – die je meditatie tot een
krachtige oorzaak voor verlichting maken
-
59
De Beoefening van aandacht
-
59
Meditatie is de geest thuisbrengen
Op een keer kwam er een oude vrouw naar de
Boeddha en vroeg hem hoe ze moest mediteren. Hij zei haar opmerkzaam te
blijven bij elke beweging van haar handen, als ze water putte uit de
bron, in de wetenschap dat als zij dit zou doen, zij zich snel zou
bevinden in die staat van waakzame, ruimtelijk kalmte, die meditatie is.
De beoefening van aandacht van het thuisbrengen van de versnipperede
geest, en dus van het bundelen van de verschillende aspecten van
onszelf, wordt Vredig Verblijven of kalmVerwijlen genoemd. Vredig
verblijven brengt drie dingen to stand.
Ten eerste:
komen alle versnipperde aspecten van onszelf die op voet van oorlog
waren, tot rust, ze lossen op, ze worden vrienden. In dit tot rust komen
beginnen we onszelf beter tebegrijpen en vangen we soms zelfs een glimp
op van de straling van onze fundamentele natuur. Ten tweede:”haalt de
beoefening van aandacht de lont uit het kruitvat van onze negativiteit,
agressie en stormachtige emoties, die zich misschien al gedurende vele
levens opgepot hebben. In plaats van emoties te onderdrukken of erin te
zwelgen, is het hier belangrijk ze – net als je gedachten, en wat er ook
maar opkomt – te beschouwen met aanvaarding en ruimhartigheid.
Tibetaanse
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
